Apitegromab (SRK-015) jest cząsteczką stworzoną przez amerykańską firmę Scholar Rock do stosowania w leczeniu suplementarnym rdzeniowego mięśni. Jej rolą ma być wzmacnianie siły mięśni u chorych z SMA typu 2 i 3.
Za hamowanie rozrostu tkanki mięśniowej odpowiada białko o nazwie miostatyna. Niedobór tego białka – np. z powodu mutacji genetycznej albo wywołany lekami – powoduje szybki, nieraz nadmierny rozrost mięśni. Apitegromab hamuje powstawanie miostatyny w organiźmie i przez to przyspiesza rozrost tkanki mięśniowej.
Apitegromab ma działać w sposób selektywny, tak aby uniknąć niebezpiecznych działań niepożądanych charakterystycznych dla obecnie dostępnych nieselektywnych preparatów.
Badania kliniczne
W chwili obecnej prowadzone jest jedno badanie kliniczne apitegromabu z udziałem chorych na SMA – badanie o nazwie TOPAZ. Prowadzone jest w USA i Europie z udziałem 55 dorosłych chorych z rdzeniowym zanikiem mięśni typu 2 i 3. Uczestnicy – podzieleni na trzy grupy – co cztery tygodnie otrzymują albo standardową dawkę apitegromabu (dwie pierwsze grupy), albo w sposób zaślepiony dawkę standardową lub dawkę 10-krotnie niższą (trzecia grupa). Głównym punktem końcowym badania jest określenie istotnych klinicznie zmian w funkcjonowaniu chorych mierzonych na skalach funkcjonalnych Hammersmith Functional Motor Scale – Revised (HFMS-R) lub Hammersmith Functional Motor Scale – Expanded (HFMS-E).
Wstępne wyniki badania TOPAZ
Stan na kwiecień 2021
- Grupa 1 – wiek: 5–21 lat, SMA typ 3 chodzący, dawka 20 mg/kg masy ciała, apitegromab sam lub w połączeniu z nusinersenem:
- Średnia zaobserwowana zmiana na skali HFMS-R: pogorszenie o 0,3 pkt.
- U większości uczestników (57%, tj. 13 z 23 uczestników) funkcja motoryczna była zachowana lub uległa poprawie (zmiana na skali HFMS-R o co najmniej 0 pkt), w tym u 22% uczestników (5 z 23) poprawa wyniosła co najmniej 3 pkt.
- Wyniki wskazują na potencjalny efekt terapeutyczny u niektórych pacjentów w tej grupie.
- Grupa 2 – wiek: 5–21 lat, SMA typ 2 oraz niechodzący typ 3, rozpoczęcie leczenia nusinersenem po 5. roku życia, dawka 20 mg/kg masy ciała:
- Średnia zaobserwowana zmiana na skali HFMS-E: poprawa o 0,6 pkt.
- Większość uczestników (64%, tj. 9 z 14 uczestników) doświadczyła poprawy o co najmniej 1 pkt, a 29% uczestników (4 z 14) doświadczyło poprawy o 3 pkt i więcej.
- Wyniki wskazują na trwałość poprawy funkcji motorycznej po 6 miesiącach.
- Grupa 3 – wiek: powyżej 2 lat, SMA typ 2, rozpoczęcie leczenia nusinersenem przed 5. rokiem życia:
- Średnia zaobserwowana zmiana na skali HMFS-E: poprawa o 7,1 pkt w podgrupie przyjmującej dawkę 20 mg/kg oraz poprawa o 5,3 pkt w podgrupie przyjmującej dawkę 2 mg/kg.
- W całej grupie, 59% uczestników (10 z 17) doświadczyło poprawy o co najmniej 5 pkt, w tym 35% uczestników (6 z 17) doświadczyło poprawy o co najmniej 10 pkt w porównaniu ze stanem wyjściowym.
- Wyniki pokazują dalszą poprawę funkcji motorycznej poza 6-miesięczny okres obserwacji.
- Wyniki wskazują na zależność odpowiedzi klinicznej od wielkości dawki.
Po 12 miesiącach nie zaobserwowano sygnałów, które mogłyby wskazywać na problemy z bezpieczeństwem tej cząsteczki. Pięć najczęściej zgłaszanych zdarzeń niepożądanych potencjalnie związanych z badaniem to: ból głowy, gorączka, zakażenie górnych dróg oddechowych, kaszel i zapalenie nosogardzieli.
Wszystkich 57 uczestników zdecydowało się przedłużyć swój udział w badaniu po upływie 12 miesięcy.
Dopuszczenie
Apitegromab jest cząsteczką eksperymentalną, niedopuszczoną do stosowania.
W maju 2021 roku amerykańska agencja FDA zdecydowała się rozpatrywać wniosek o dopuszczenie apitegromabu w procedurze przyspieszonej (Fast Track). Skróci to okres do potencjalnego wprowadzenia go na rynek o kilka miesięcy.