Bezieczeństwo i skuteczność risdiplamu u dzieci niesiadających, czyli w SMA typu 1, badane są w próbie klinicznej FIREFISH („ognista rybka”).

Badanie to składa się z dwóch części. W części I, prowadzonej w latach 2016–2019, celem było określenie dawki, właściwości farmakologicznych oraz bezpieczeństwa risdiplamu. Do tej części włączonych zostało 24 niemowląt. W części II, która została uruchomiona w roku 2017, celem jest poznanie bezpieczeństwa oraz skuteczności tego preparatu u większej liczby niemowląt. W każdej części niemowlęta otrzymywały risdiplam przez 24 miesiące (z możliwością przedłużenia).

Wszystkie niemowlęta, które weszły do badania, musiały spełniać następujące kryteria: wiek do 210 dni, wystąpienie pierwszych objawów SMA nie wcześniej niż w drugim miesiącu życia, całkowita wydolność oddechowa, waga powyżej 3 centyla, brak niedawno przebytych infekcji oddechowych wymagających pobytu w szpitalu.

Sponsor badania (firma Roche) zapowiedział gotowość nieodpłatnego dożywotniego dostarczania go dla wszystkich uczestników badania.

Aktualny stan

Według stanu na listopad 2019 r., badanie jest prowadzone w następujących krajach: Belgia, Chiny, Francja, Japonia, Polska, Rosja, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Turcja i Włochy. W Polsce prowadzone jest w dwóch ośrodkach:

• Klinika Neurologii Rozwojowej, Uniwersysteckie Centrum Kliniczne, ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk
• Oddział Neurologii i Epileptologii, Pomnik–Szpital Centrum Zdrowia Dziecka, aleja Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa

Nabór do badania FIREFISH został zakończony na całym świecie. Do części I nabór zakończył się w lutym 2018 r, a do części II – w październiku 2018 r.

Efekty

Wyniki części I badania FIREFISH wydają się bardzo dobre. Z dziewiętnaściorga niemowląt, które przyjmowały risdiplam przez co najmniej 12 miesięcy:

• żadne dziecko nie wymaga stałej wentylacji mechanicznej ani wspomagania oddechu powyżej 16 godzin na dobę
• żadne dziecko nie wymaga wspomagania oddechu w ciągu dnia
• 15 dzieci (tj. 79%) karmionych jest wyłącznie doustnie, a dalszych 3 dzieci dokarmianych jest przez sondę
• 18 dzieci samodzielnie przełyka (1 dziecko nie przełykało już w momencie włączenia do badania)

Tymczasem w badaniu przebiegu naturalnego SMA 1, mediana wieku włączenia stałej wentylacji mechanicznej wynosiła 13,5 miesiąca.

W grupie 17 dzieci, którze otrzymywały wyższą dawkę risdiplamu przez co najmniej 12 miesięcy, efekty na dzień 27.02.2019 były:

• 7 dzieci (tj. 41%) jest w stanie siedzieć samodzielnie
• 1 dziecko jest w stanie stać z podparciem
• 9 dzieci (tj. 53%) ma pełną kontrolę głowy
• 10 dzieci (tj. 59%) osiągnęło wynik co najmniej 40 na skali CHOP-INTEND

Troje dzieci w badaniu FIREFISH zmarło, w tym jedno w ciągu kilku dni po włączeniu do badania w wyniku ciężkiej infekcji i jedno prawdopodobnie w wyniku nagłej śmierci łóżeczkowej.

W styczniu 2020 roku firma Roche ogłosiła, że całość badania osiągnęła zakładane punkty końcowe – risdiplam okazał się skuteczny i bezpieczny u badanej grupy dzieci.