Bezieczeństwo i skuteczność risdiplamu u dzieci niesiadających, czyli w SMA typu 1, badane są w próbie klinicznej FIREFISH („ognista rybka”).

Badanie to składa się z dwóch części. W części I, prowadzonej w latach 2016–2019, celem było określenie dawki, właściwości farmakologicznych oraz bezpieczeństwa risdiplamu. Do tej części włączonych zostało 24 niemowląt. W części II, która została uruchomiona w roku 2017, celem jest poznanie bezpieczeństwa oraz skuteczności tego preparatu u większej liczby niemowląt. W każdej części niemowlęta otrzymywały risdiplam przez 24 miesiące (z możliwością przedłużenia).

Wszystkie niemowlęta, które weszły do badania, musiały spełniać następujące kryteria: wiek do 210 dni, wystąpienie pierwszych objawów SMA nie wcześniej niż w drugim miesiącu życia, całkowita wydolność oddechowa, waga powyżej 3 centyla, brak niedawno przebytych infekcji oddechowych wymagających pobytu w szpitalu.

Badanie FIREFISH jest badaniem nierandomizowanym – to znaczy, że w badaniu nie stosuje się placebo.

Jeżeli preparat okaże się skuteczny, sponsor badania (firma Roche) zapowiedział gotowość nieodpłatnego dożywotniego dostarczania go dla wszystkich uczestników badania.

Aktualny stan

Według stanu na listopad 2019 r., badanie jest prowadzone w następujących krajach: Belgia, Chiny, Francja, Japonia, Polska, Rosja, Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Turcja i Włochy. W Polsce prowadzone jest w dwóch ośrodkach:

• Klinika Neurologii Rozwojowej, Uniwersysteckie Centrum Kliniczne, ul. Dębinki 7, 80-952 Gdańsk
• Oddział Neurologii i Epileptologii, Pomnik–Szpital Centrum Zdrowia Dziecka, aleja Dzieci Polskich 20, 04-730 Warszawa

Nabór do badania FIREFISH został zakończony na całym świecie. Do części I nabór zakończył się w lutym 2018 r, a do części II – w październiku 2018 r.

Efekty

Wyniki części I badania FIREFISH wydają się bardzo dobre. Z dziewiętnaściorga niemowląt, które przyjmowały risdiplam przez co najmniej 12 miesięcy:

• żadne dziecko nie wymaga stałej wentylacji mechanicznej ani wspomagania oddechu powyżej 16 godzin na dobę
• żadne dziecko nie wymaga wspomagania oddechu w ciągu dnia
• 15 dzieci (tj. 79%) karmionych jest wyłącznie doustnie, a dalszych 3 dzieci dokarmianych jest przez sondę
• 18 dzieci samodzielnie przełyka (1 dziecko nie przełykało już w momencie włączenia do badania)

Tymczasem w badaniu przebiegu naturalnego SMA 1, mediana wieku włączenia stałej wentylacji mechanicznej wynosiła 13,5 miesiąca.

W grupie 17 dzieci, którze otrzymywały wyższą dawkę risdiplamu przez co najmniej 12 miesięcy, efekty na dzień 27.02.2019 były:

• 7 dzieci (tj. 41%) jest w stanie siedzieć samodzielnie
• 1 dziecko jest w stanie stać z podparciem
• 9 dzieci (tj. 53%) ma pełną kontrolę głowy
• 10 dzieci (tj. 59%) osiągnęło wynik co najmniej 40 na skali CHOP-INTEND

Troje dzieci w badaniu FIREFISH zmarło, w tym jedno w ciągu kilku dni po włączeniu do badania w wyniku ciężkiej infekcji i jedno prawdopodobnie w wyniku nagłej śmierci łóżeczkowej.