In memoriam Profesor Ireny Hausmanowej–Petrusewicz

7 lipca 2015 r. w wieku 97 lat odeszła Profesor Irena Hausmanowa–Petrusewicz, jeden z najwybitniejszych polskich i światowych neurologów, pionierka polskiej neurobiologii. Ze stworzonym przez siebie Zespołem osiągnęła najwyższy światowy poziom, a prowadzone przez Nią badania, w tym molekularne i genetyczne, pozwoliły na zgłębienie etiopatogenezy wielu chorób obwodowego układu nerwowego i mięśni, zwłaszcza rdzeniowego zaniku mięśni, miastenii i nukleopatii.

Profesor Irena Hausmanowa–Petrusewicz była absolwentką Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, zdobywając dyplom w 1941 roku. W latach 1941–1943 pracowała jako lekarz ogólny w Kirgizji. Całe późniejsze życie zawodowe związała z Kliniką Neurologii Akademii Medycznej w Warszawie. Tam w 1948 roku uzyskała stopień naukowy doktora nauk medycznych, a w 1951 roku doktora habilitowanego. Od 1958 roku do czasu przejścia na emeryturę w 1989 roku pełniła funkcję Kierownika Katedry i Kliniki Neurologii. Uzyskała tytuł profesora zwyczajnego. W 1989 roku Profesor rozpoczęła pracę w Instytutcie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej Polskiej Akademii Nauk, organizując Zespół Kliniczno-Badawczy Chorób Nerwowo-Mięśniowych.

W latach 1974–1984 była Prezesem Polskiego Towarzystwa Neurologicznego (PTN), ugruntowując i wzmacniając jego pozycję w świecie nauki i jako organu opiniodawczego w wielu aspektach praktyki klinicznej. Była też Wiceprezesem Światowej Federacji Neurologicznej, członkiem założycielem Grupy Badawczej Mięśni tej Federacji, członkiem Europejskiej Federacji Towarzystw Neurologicznych, a ponadto członkiem rzeczywistym PAN, członkiem Komitetu Nauk Neurologicznych PAN. Należała do Polskiego Towarzystwa Neurofizjologii Klinicznej, była przewodniczącą Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Zwalczania Chorób Mięśni, członkiem rad naukowych wiodących jednostek badawczych: Instytutu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN, Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN, Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Pani Profesor uhonorowana została m.in. tytułem Doktora Honoris Causa Uniwersytetu im. Pasteura w Strasburgu (1986), Nagrodą Prezesa Rady Ministrów za całokształt pracy naukowej (2011), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2002), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1985), Medalem im. Hansa Bergera 1973), Nagrodą Towarzystwa do Walki z Chorobami Mięśni (1985), Nagrodą im. Erba Duchenne’a (1986), Medalem Uniwersytetu im. Pasteura w Strasbourgu (1995), Złotym Medalem Akademii Gaetano Conte w Neapolu (1997), Dyplomem Honorowym Rosyjskiej Akademii Nauk Medycznych (2001), Nagrodą Światowej Federacji Neurologicznej za całokształt wkładu w rozwój światowej neuromiologii (2002, Vancouver, Kanada).

Profesor Irena Hausmanowa–Petrusewicz wydała ponad 400 publikacji naukowych, w tym 31 książek, m.in. pierwszą polską monografię pt. „Choroby nerwowo-mięśniowe”, wielokrotnie wznawianą i unowocześnianą. Dowodem uznania dorobku naukowego jest liczba cytowań prac autorstwa Pani Profesor i Jej Zespołu w literaturze światowej – ich liczba przekracza kilka tysięcy.

Profesor Irena Hausmanowa–Petrusewicz miała wyjątkową osobowość. Była wzorem i wychowawcą dla wszystkich powojennych pokoleń polskich neurologów. Wielu polskich neurologów miało zaszczyt być Jej uczniami, inni pozostawali pod Jej inspirującym wpływem dzięki licznym spotkaniom. Pytania o Panią Profesor padały praktycznie podczas każdego spotkania Fundacji SMA z neurologami z całej Europy.

Odeszła osoba wyjątkowa, obdarzona nie tylko wspaniałym umysłem, ale także wielką kulturą, elegancją i ciepłem. To ostatnie niosło pokrzepienie zwłaszcza chorym, którym Pani Profesor poświęciła swoje długie życie. W pamięci polskiej społeczności SMA pozostają Jej słowa wypowiedziane w 1991 roku:

Dzieci dotknięte tą chorobą [SMA] tym silniej ją przeżywają, że są wyjątkowo inteligentne. Bywa, że leżą gdzieś w zapadłej wsi, w odosobnieniu, a jednak potrafią doskonale czytać, zdobywają bogatą wiedzę. Zwykle matka mówi: Zachorowało moje najzdolniejsze dziecko.

Źródło